نکات کلیدی تعیین حد ضرر یا استاپ لاس (بخش اول)

هیچ کس دوست ندارد در بازار ضرر کند. به همین دلیل بایستی همیشه برای معاملات خود در بازار محدودیتی قائل شوید. این محدودیت همان دستور حد ضرر است. اما بسیاری از معامله گران در تعیین محل دستور حد ضرر با مشکل مواجه هستند و نمی‌دانند حد ضرر را چگونه باید محاسبه کرد. مسلماً هر استراتژی و سیگنال معاملاتی، حد ضرر مشخصی هم دارد. اما سوای این‌که استراتژی شما چگونه است، دستور حد ضرر ویژگی‌های خاصی دارد که بایستی به آن توجه کرد. اگر حد ضرر بزرگ باشد، زیان معامله هم بیشتر خواهد بود. اگر حد ضرر کوتاه باشد، خیلی زود فعال خواهد شد. در این مقاله یاد خواهید گرفت که چگونه حد ضرر بهتری را برای معاملات تعریف کنید.

دستور حد ضرر یا استاپ لاس (Stop Loss) چیست؟

دستور حد ضرر به کارگزار یا بروکر اطلاع می‌دهد که کجا باید معامله را ببندد. با رسیدن قیمت به محل حد ضرر، کارگزار هم معامله را می‌بندد. با این کار، ضرر و زیان معامله‌گر محدود می‌شود. بنابراین اگر حد ضرر را به فاصله ۱۰ درصدی از قیمت ورود به معامله قرار دهید، حداکثر زیان شما از آن معامله هم ۱۰ درصد خواهد بود.
به طور مثال، اگر شما سهام شرکتی را در ۲۵ دلار خریداری کرده باشید، می‌توانید دستور حد ضرر را در ۲۲٫۵۰ درصد قرار دهید. این یعنی اگر قیمت سهام سقوط کند، معامله شما در قیمت ۲۲٫۵۰ دلار بسته خواهد شد و زیان معامله هم تنها ۱۰ درصد خواهد بود (البته اگر در این قیمت خریداری برای سهام شما وجود داشته باشد).

چرا بدون حد ضرر نباید وارد معامله شد؟

بعد از اینکه دستور حد ضرر معامله تعیین شد و مشخص شد که کدام سطح برای حد ضرر مناسب است، می‌توان حد ضرر دلاری معامله را با محاسبه تفاوت میان سطح ورود به معامله و حد ضرر به دست آورد. این عدد نشانگر ضرر یا ریسک احتمالی معامله است و برای محاسبه حجم معامله کافی است. به طور مثال شما می‌خواهید در یک معامله تنها ۵۰ دلار ریسک کنید. پس حجم معامله باید به‌گونه‌ای تعیین شود که حد ضرر معامله تقریباً ۵۰ دلار باشد.
دلیل دیگری که استفاده از حد ضرر را توجیه می‌کند، این است که حد ضرر بدترین سناریو را تعریف می‌کند. دستور حد ضرر این اطمینان را به معامله‌گر می‌دهد که اگر بازار بر خلاف تحلیل اولیه حرکت کرد، معامله خیلی سریع بسته خواهد شد. حد ضرر اختلافات درونی معامله‌گر با خودش را هم حل و فصل می‌کند. اگر معامله‌ای در خلاف جهت حرکت کرد، شاید معامله‌گر نتواند حقیقت را قبول کند و با خود سناریوهای مختلفی را پیش‌بینی کند. حد ضرر کار را ساده می‌کند. به جای اینکه معامله‌گر گیج شود، خیلی ساده معامله را می‌بندد و به او اجازه می‌دهد تا از فرصت جدید و بهتری برای معامله استفاده کند، بدون اینکه معامله‌گر کال مارجین شود.

حد ضرر می‌تواند کیفیت سیگنال معاملاتی را هم مشخص کند. نسبت ریسک به ریوارد معامله چقدر است؟ پاسخ این سؤال را حد ضرر مشخص می‌کند. معامله‌گر باید بداند که سیگنال معاملاتی تا چه اندازه منطقی است؟ آیا درست است که به ازای هر یک دلار سود احتمالی، سه دلار ریسک کرد؟ مسلماً منطقی نیست. اگر حد ضرری در کار نباشد، نسبت ریسک به ریواردی هم نیست. پس بدون حد ضرر، هیچ سیگنال معاملاتی منطقی نیست.
دستور حد ضرر می‌تواند از سود معامله هم محافظت کند. تنها کافی است با حرکت بازار در جهت مطلوب معامله، حد ضرر را به محدوده سوددهی معامله انتقال دهید. یا اصطلاحاً حد ضرر را تریل کنید.

آموزش نحوه کار با حد ضرر متحرک (Trailing Stop) در متاتریدر

اکثر معاملات گران نیت درستی برای ورود به معامله دارند، اما در حین اجرای معامله اشتباه می‌کنند. باید معامله‌گر بداند که اولین کار پیش از ورود به معامله، تعیین حد ضرر است. دیده شده که خیلی از معامله گران اول حجم معامله را تعیین می‌کنند و سپس سعی می‌کنند حد ضرر مناسبی برای آن پیدا کنند. اما روش صحیح معامله جور دیگری است. شما باید سیگنال معاملاتی را پیدا کنید. سپس حد ضرر را مشخص کنید و بعد از آن حجم معامله را بر اساس حد ضرر محاسبه کنید. اگر همه چیز طبق استراتژی معاملاتی بود، می‌توانید وارد معامله شوید.

چگونه حد ضرر را مشخص کنیم؟ روش‌های تعیین محل حد ضرر

حد ضرر درصدی

تعیین مکان حد ضرر معامله به آستانه تحمل ریسک معامله‌گر بستگی دارد. قیمتی که برای حد ضرر تعیین می‌کنید، بایستی حتماً با این نیت انجام شود که زیان معامله را محدود کند. به طور مثال اگر سهام شرکتی را در ۳۰ دلار خریداری کرده‌اید و حد ضرر را در ۲۴ دلار قرار می‌دهید، به این معنی است که زیان معامله حداکثر ۲۰ درصد خواهد بود. اگر این ۲۰ درصد با آستانه تحمل ریسک معامله‌گر همخوانی دارد، می‌تواند از این حد ضرر استفاده کند. توجه داشته باشید که دستور حد ضرر قبل از ورود به معامله تعیین می‌شود!

تئوری‌ها و روش‌های مختلفی برای تعیین مکان دستور حد ضرر وجود دارد. معامله گران تکنیکال سعی می‌کنند که مکان و زمان احتمالی شروع حرکات قیمتی را پیش‌بینی کنند و بر اساس سیگنال از دستور حد ضرر استفاده می‌کنند. برخی دیگر از حد ضرر متحرک ۶ درصدی استفاده می‌کنند. یعنی اگر قیمت در جهت مطلوب معامله حرکت کند، حد ضرر ۶ درصد به سمت قیمت ورود به معامله حرکت خواهد کرد. اما اگر قیمت در جهت خلاف معامله تغییر کند، حد ضرر ۶ درصدی تغییری نخواهد کرد.

دستور حد ضرر متحرک (Trailing Stop)

این نوع حد ضرر یکی از انواع ابتدایی تعیین سقف برای ریسک معامله است. بسیاری از معامله گران تازه وارد هم از این نوع حد ضرر استفاده می‌کنند. در این روش اندازه حد ضرر بر اساس حداکثر میزان تحمل ریسک معامله‌گر تعیین می‌شود. در واقع شما میزان حجم معامله را مشخص می‌کنید و سپس بر اساس حجم معامله تصمیم می‌گیرید که چند درصد آن را به عنوان ضرر تحمل کنید. معمولاً در این روش اندازه حد ضرر کمی بیشتر از سایر روش‌هاست.
فرض کنید که معامله‌گری توانایی تحمل ریسک ۲ درصدی را دارد. اگر این معامله‌گر وارد معامله‌ای به حجم ۱۰ هزار دلار شود، اندازه حد ضرر او چیزی حدود ۲۰۰ دلار خواهد بود. هر چند که چنین حد ضرری به معامله اجازه می‌دهد تا نوسانات بزرگ را تحمل کند، اما اگر فعال هم شود، زیان بزرگی در پی خواهد داشت. مزیت اصلی این روش تنها این است که به معامله اجازه می‌دهد تا نوسانات بیشتری را تحمل کند.

در بالا به روش درصدی اشاره شد. در روش درصدی، حد ضرر درصد مشخصی از معامله است. یعنی شما پیش از ورود به معامله مشخص می‌کنید که حداکثر زیان معامله باید چند درصد باشد؟ سپس حد ضرر را به همان فاصله درصدی از قیمت ورود به معامله قرار می‌دهید.
روش دیگر استفاده از سطوح حمایت و مقاومتی است. این روش کمی سخت است. چون اول باید سطح حمایت یا مقاومت را به درستی مشخص کنید و سپس حد ضرر را در فاصله‌ای قرار دهید که در صورت شکست جعلی، حد ضرر فعال نشود.

وقتی دستور حد ضرر بر اساس حمایت یا مقاومت تعیین می شود، بایستی توجه کرد که حد ضرر در فاصله ای قرار بگیرد که شکست جعلی حمایت یا مقاومت باعث فعال شدن آن نشود. به نظر شما در تصویر بالا بهتر بود حد ضرر در کجا قرار بگیرد؟ در نقطه ۳ یا نقطه ۱؟

روش دیگر استفاده از میانگین متحرک است. در واقع حد ضرر، همان میانگین متحرک نمودار خواهد بود و یا به فاصله کمی از میانگین متحرک قرار خواهد گرفت.
روش رایج دیگری هم که سوئینگ تریدر ها استفاده می‌کنند، قرار دادن حد ضرر در بالای اوج قیمتی چندین روز یا زیر کف قیمتی چندین روز است. یعنی در معاملات خرید، حد ضرر در زیر کف قیمتی چند روز اخیر قرار می‌گیرد و در معامله فروش هم حد ضرر در بالای اوج قیمتی چند روز گذشته تعیین می‌شود.

حد ضرر بر اساس اصل انطباق

اصل انطباق یعنی چند عامل تکنیکال در یک محدوده به نوعی قرار بگیرند که یک مقاومت یا حمایت را تشکیل دهند. معمولاً در این روش، معامله‌گر از میانگین‌های متحرک، حمایت یا مقاومت، اوج و کف‌های قبلی، سطوح فیبوناچی، خطوط روند و کانال‌ها در کنار یکدیگر استفاده می‌کند و زمانی که چند عامل تکنیکال با یکدیگر منطبق شدند، حد ضرر را تعیین می‌کند. در این روش احتمال فعال شدن حد ضرر بسیار پایین است. اما اگر معامله‌گر متوجه شود که حد ضرر او بیش از حد معمول فعال می‌شود، می‌تواند یک دامنه محدود به عنوان محدوده خطر تعریف کند. یعنی اگر حد ضرر معامله اونس طلا بر اساس اصل انطباق بر روی ۱۷۰۰ دلار می‌افتد، معامله‌گر می‌تواند ۲ یا ۵ دلار کمتر یا بیشتر از ۱۷۰۰ دلار را به عنوان محدوده خطر در نظر بگیرد و حد ضرر را در خارج از این محدوده قرار دهد.

حد ضرر بر اساس دامنه نوسانات بازار

معمولاً معامله گران حرفه‌ای بیشتر از این سبک استفاده می‌کنند. حتی شاید معامله گران خرد از وجود چنین تکنیکی بی‌اطلاع باشند. در این روش ابتدا اندازه دامنه نوسانات بازار محاسبه می‌شود و سپس بر اساس دامنه نوسانات بازار حد ضرر تعیین می‌شود. به طور مثال وقتی‌که بازار شدیداً نوسانی است و سرعت تغییرات قیمتی بازار هم بالاست، معامله‌گر از حد ضرر بلند استفاده می‌کند. اما وقتی‌که دامنه نوسانات و سرعت تغییرات قیمتی بازار پایین است، معامله‌گر از حد ضرر کوتاه استفاده می‌کند.
در تعیین حد ضرر بایستی توجه داشته باید که دستورات حد ضرر و حد سود به یکدیگر ربط دارند. یعنی وقتی حد ضرر بلندی انتخاب می‌کنید، باید انتظار شما از سود احتمالی بازار هم بیشتر باشد، تا نسبت ریسک به ریوارد معامله منطقی شود. شما می‌توانید از اندیکاتور ATR برای اندازه‌گیری دامنه نوسانات بازار استفاده کنید. این اندیکاتور اندازه نوسانات اخیر بازار را نمایش می‌دهد. وقتی دامنه نوسانات بازار بالاست، بهتر است که حد ضرر را به فاصله دورتری ببرید. توجه داشته باشید که در مدیریت حد ضرر یا ریسک معامله باید به بخش بازدهی احتمالی معامله هم توجه داشته باشید.

تعیین حد ضرر بر اساس زمان

اگر حد ضرر را بر اساس عمر معامله و اندازه تغییرات بازار تعیین کنید، با یک حد ضرر پویا مواجه خواهید شد. در این روش شما نمی‌توانید حد ضرر را مشخص کنید و سپس کنار بکشید. اگر می‌خواهید از متغیر زمان برای تعیین حد ضرر استفاده کنید، باید به سه سناریوی زیر توجه داشته باشید:

سناریوی اول

اگر بعد از ورود به معامله هیچ اتفاقی نیفتاد و بازار حرکت خاصی انجام نداد، به احتمال زیاد سیگنال معاملاتی قوی نبوده و بهتر است که هر چه زودتر معامله را ترک کنید.

سناریوی دوم

وارد معامله می‌شوید و قیمت در جهت مطلوب معامله شما حرکت می‌کند. در این صورت کافی است حد ضرر معامله را مدیریت کنید و تا جایی که امکان دارد معامله را ریسک فری کنید.

سناریوی سوم

وارد معامله می‌شوید و خیلی سریع قیمت در خلاف جهت معامله حرکت می‌کند. در این صورت باید فوراً از معامله خارج شوید و از زیان بیشتر جلوگیری کنید.
حتماً شما هم چنین تجربه ای داشته‌اید که وارد معامله می‌شوید، اما بازار تکان نمی‌خورد و ساعت‌ها قیمت در اطراف محل ورود به معامله نوسان می‌کند. معمولاً در چنین مواقعی بایستی فرض کنید که ایده معاملاتی شما درست نبوده و یا منقضی شده است. در این صورت بهترین کار این است که از معامله خارج شوید و منتظر سیگنال‌های بهتری بمانید. متأسفانه معامله گران تازه‌کار در چنین شرایطی سعی می‌کنند منتظر بمانند و امیدوارند که بازار در جهت مطلوب آن‌ها حرکت کند. حد ضرری که بر اساس زمان یا عمر معامله تعیین می‌شود، این مزیت را دارد که معامله‌گر را سردرگم نمی‌کند و اگر بازار به مدت طولانی حرکت نکند، معامله‌گر را از بازار خارج می‌کند.

در این روش خیلی زود تکلیف معامله روشن می شود.

شما می‌توانید از هر سه روش اشاره شده برای تعیین حد ضرر استفاده کنید. یعنی می‌توانید حد ضرر معامله را بر اساس اصل انطباق تعیین کنید و اگر بازار شدیداً نوسانی بود، اندکی حد ضرر را دورتر ببرید. حال بعد از ورود به معامله به حرکات قیمتی بازار توجه کنید. اگر بازار برای مدت زمان قابل‌توجهی حرکت خاصی نداشت، به احتمال زیاد باید معامله را ببندید.

ادامه مقاله را در بخش دوم مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید : چرا با وجود ریسک فری کردن معامله ضرر می‌کنید؟